پاتوق دوستان

حضور الناز شاکردوست به عنوان خبرنگار برنامه هفت در پشت صحنه فیلم “آتیش بازی” و صحبت‌های جابر قاسمعلی نویسنده “تلفن همراه رییس جمهور” مبنی بر اینکه فیلمنامه این اثر در سال 86 نوشته شده نه زمان خاتمی، از نکات جالب توجه برنامه دیشب هفت بود.

برنامه سینمایی “هفت” شب گذشته 17 خردادماه به نقد و بررسی فیلم سینمایی “تلفن همراه رئیس جمهور” با حضور جابر قاسمعلی نویسنده فیلمنامه و رضا درستکار به عنوان منتقد برنامه اختصاص داشت. همچنین میزگرد برنامه شب گذشته نیز به جایگاه سینمای ایران در ارائه پیام نبوی با حضور احمد میرعلایی، علی رویین‌تن و احمد رضا گرشاسبی پرداخت.

در ابتدای برنامه محمود گبرلو مجری و سردبیر برنامه با اشاره به فضای انتخاباتی کشور و مناظره فرهنگی نامزدهای ریاست جمهوری عنوان کرد: سینما جایگاه خاصی در کشور ما دارد و امیدوارم نامزدها به این هنر توجه داشته باشند. احترام به جایگاه هنرمند در سینمای ایران مهمترین درخواست هنرمندان است. هنرمندان اگر مورد احترام قرار گیرند می توانند خلاقیت خود را به درستی بروز دهند.

وی افزود: اگر نیاز است که با مردم ارتباط مناسبی داشته باشیم خوب است که برای هنرمندان که رابط بین مردم و دولت هستند، احترام قائل باشیم. امیدوارم این دوستی و صمیمیت ها ادامه یابد و تبدیل به قهر هنرمندان از جامعه نشود چون متاسفانه گاهی اوقات خط کشی ها باعث دل آزردگی هنرمندان سینما می شود.

نظرسنجی برنامه به طرح این سئوال اختصاص داشت که سینمای ایران برای انتقال پیام نبوی کدام راهکار را در اولویت قرار دهد که در پایان برنامه از میان گزینه های افزایش بودجه تولید، مشارکت سینماگران توانمند، تقویت زیرساخت های تکنیکی و مشارکت جهانی گزینه 2 بیشترین رای را از آن خود کرد.

آمار فروش فیلم ها و از “هفت تا 7 ” بخش های بعدی برنامه شب گذشته بود.

حضور الناز شاکردوست به عنوان خبرنگار هفت

پخش پشت صحنه فیلم سینمایی “آتیش بازی” به کارگردانی بهمن گودرزی آیتم بعدی برنامه شب گذشته بود. در این بخش نکته جالب توجه حضور الناز شاکردوست بازیگر این فیلم به عنوان خبرنگار برنامه هفت بود که با عوامل پشت صحنه “آتیش بازی” گفتگو کرد. شاکردوست با گلایه از پرداختن برنامه هفت به بازیگران چهره با عوامل شناخته نشده ای که در پشت صحنه فیلم مشغول فعالیت بودند گفتگو و مشکلاتشان را جویا شد.

بخش پلان صنوف نیز به گفتگو با صدابرداران سینما اختصاص داشت که در این بخش حسن زاهدی، مهران ملکوتی، جهانگیر میرشکاری و یدالله نجفی درباره حرفه صدابرداری و مشکلاتشان صحبت کردند.

در ادامه نقد فیلم سینمایی “تلفن همراه رئیس جمهور با حضور جابر قاسمعلی نویسنده فیلمنامه و رضا درستکار به عنوان منتقد برنامه برگزار شد.

قاسمعلی: “تلفن همراه رئیس جمهور” رویکرد سیاسی ندارد

در ابتدای این بحث رضا درستکار با اشاره به اینکه فرهنگ ما ایرانی‌ها نقدپذیر نیست، عنوان کرد: در مورد این فیلم نقدناپذیری جامعه سینمایی از همان اسم فیلم آغاز می شود و در همان ابتدا نام فیلم حساسیت‌برانگیز جلوه می کند. در نهایت متاسفانه در سینما آنقدر هنرمند را از ممیزی می ترسانند که وی خودش به یک سانسورچی قهار تبدیل می شود و در پایان می بینیم که همین سانسور خودخواسته باعث می شود که از این فیلم دیگر چیزی باقی نماند و اثر نه قصه داشته باشد و نه ساختار.

قاسمعلی در این مورد عنوان کرد: نکته ای که باید به آن توجه کنیم زمان ساخت فیلم است. این قضیه به سال 85 باز می گردد که این اتفاق واقعی رخ داد و شخصی معمولی سیم کارت خاموش سالهای گذشته رئیس جمهور را خریداری کرد. طرح اولیه را اواخر سال 85 و اوایل سال 86 نوشتم و در ابتدا با پژمان لشگری‌پور به عنوان تهیه کننده وارد مذاکره شدم. در واقع فیلمنامه این فیلم متعلق به همین چند سال اخیر است و محسن علی اکبری احتمالا فراموش کرده که فیلمنامه چه زمانی نوشته شده است. چون در واقع فیلمنامه ربطی به زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی ندارد و مربوط به همین دوره است نه سال 82?

درستکار درباره این فیلم عنوان کرد: در فیلم هیچ خلاقیتی از لحاظ تصویری نمی بینیم و همه مسائل با تلفن بیان می شود. بازیگران نیز هیچ کدام در حد و اندازه خود ظاهر نشده اند. شخصیت فیلم بین یک شخصیت ابزورد، کمیک و رئال در نوسان است و لهجه مهدی هاشمی نیز اصلا خوب درنیامده است. شخصیت های فیلم هیچ کدام پرورده نشده اند و منطق روایی نیز به درستی شکل نگرفته است.

قاسمعلی در ادامه درباره روند ساخت این فیلم توضیح داد: ابتدا قرار بود محمدرضا هنرمند و پس از آن کمال تبریزی این فیلم را بسازند که هیچ کدام نتوانستند پروانه ساخت بگیرند. این فیلمنامه سالها در دفاتر مختلف می چرخید و همه وحشت داشتند که این فیلمنامه سیاسی است پس نمی توان آن را ساخت اما همیشه واکنش ها نسبت به فیلمنامه مثبت بود.

وی افزود: مهمترین خصیصه فیلمنامه این فیلم این است که من به دنبال موضع گیری سیاسی نبودم و قرار نبود به حزب یا فردی حمله کنم. من می خواستم فیلمنامه ای با الگوی سینمای نئورئالیستی بنویسم پس برایم مهم نبود که فیلم در زمان کدام دولت ساخته شود چون رویکرد سیاسی نداشتم و متاسفم که انگ سیاسی به فیلم خورده است.

وی متذکر شد: فیلمنامه ای که در ابتدا آماده ساخت شده بود خیلی مفصل بود. عطشانی خیلی از شخصیت ها را حذف کرد که می توانستند به قوام فیلم کمک کنند. البته مقصر این اتفاق خودم هستم که فیلمنامه ای به این مفصلی نوشتم که کارگردان مجبور به حذف برخی سکانس ها شود. اگر من مبسوط نمی نوشتم شاید این اتفاق نمی افتاد و فیلم دچار این همه اغتشاش نمی شد.

درستکار درباره رویکرد اجتماعی فیلم عنوان کرد: متاسفانه نمی توان رویکرد اجتماعی برای این اثر قائل شد چون این فیلم در مقابل آثار فیلمسازی مثل رخشان بنی اعتماد و مثلا فیلم “روسری آبی” نمی تواند به سینمای اجتماعی نزدیک شود و مسائل اجتماعی مردم را سطحی و ژورنالیستی بیان می کند که جزو گوشت و پوست مخاطبان نمی شود.

وی ادامه داد: به نظر می رسد کارگردان برای ساخت فیلم خیلی ذوق داشته و می خواسته به سرعت آن را بسازد. متاسفانه “تلفن همراه رئیس جمهور” ضعیف ترین کار علیرضا زرین دست در مقام مدیر فیلمبرداری است. کسی که فیلمی مثل “ملکه” را که فیلمبرداری اش با استانداردهای جهانی برابری می کند، بر پرده دارد چطور توانسته این فیلم را به این شکل فیلمبرداری کند.

گفتگو با محسن ربیعی کارگردان و محمد احمدی تهیه کننده فیلم سینمایی “بازنشسته ها” که این روزها به اکران عمومی درآمده است بخش بعدی برنامه شب گذشته بود.

احمدی: باید به جوانان فضا و موقعیت فعالیت در سینما داده شود

احمدی در این گفتگو عنوان کرد: این اولین بار نیست که با کارگردان های فیلم اولی کار می کنم چون معتقدم که باید به جوانان اعتماد کرد و به آنها فضای فعالیت داد. اکران این فیلم در زمان مناسبی اتفاق نیفتاد و اگر در زمان خودش پخش می شد می توانست مخاطب بیشتری جذب کند اما در نهایت معتقدم که فیلم توانسته ارتباط نسبی با تماشاگران برقرار کند و ما به 70 درصد خواسته هایمان رسیدیم.

ربیعی نیز در این زمینه عنوان کرد: به این دلیل بعد از ساخت چند تله فیلم به سراغ این ایده رفتم که معمولا در سینمای ایران برای افراد مسن فیلم ساخته نمی شود پس احساس کردم که نیاز است درباره بازنشسته ها و همچنین افرادی که به هر طریق حاضرند وارد سینما شوند، فیلمی ساخته شود.

وی درباره استفاده از بازیگران تلویزیونی برای این فیلم گفت: حدود دو سال و نیم پیش که این فیلم ساخته شد این نوع آثار طنز کارهای پرفروشی به حساب می آمدند و گروه بازیگران فیلم هم در کنار هم، کست پرفروشی را می ساختند.

بخش بعدی برنامه سکانس دیروز بود که به پخش قسمتهایی از فیلم و پشت صحنه “شب یلدا” به کارگردانی کیومرث پوراحمد اختصاص داشت که محصول سال 1379 است.

بخش پایانی برنامه شب گذشته به بررسی موضوع جایگاه سینمای ایران در ارائه پیام نبوی می پرداخت که در این بخش احمد میرعلایی مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، علی رویین تن و احمدرضا گرشاسبی به عنوان کارشناسان برنامه حضور داشتند.

گرشاسبی در ابتدای صحبت هایش با بیان اینکه در این میزگرد جای فردی استخوان خرد کرده و اهل فن خالی است، عنوان کرد: معتقدم که سینما فقط می تواند پیام انبیا را در حد معرفی به گوش مخاطب برساند چون ما پدیده های خطرناکی مثل القاعده و طالبان در جهان داریم که با شیوه های اثرگذار هر روز دارند افکار مردم را نسبت به اسلام تغییر می دهند بنابراین نمی توان انتظار داشت با مقوله ای مثل سینما به تنهایی پیام بعثت و انبیاء را بیان کرد.

رویین تن در این باره عنوان کرد: بعد از فیلم” محمد رسول الله” مصطفی عقاد هر فیلمی که در این زمینه ساخته می شود یا باید در حد این اثر یا بالاتر از آن باشد. پروژه حضرت محمد مجید مجیدی نیز پروژه بسیار فاخر و سنگینی است که معتقدم که باید مورد حمایت قرار گیرد.

اعتقاد و ارادت شرط اول ورود فیلمسازان به سیره نبوی است

میرعلایی در ادامه این بحث عنوان کرد: معتقدم که اولین شرط برای پرداختن به این مقوله، اعتقاد و ارادت فیلمسازان ما است. مصطفی عقاد هم وقتی تصمیم به ساخت فیلمش می گیرد با مشکلات فراوانی روبرو می شود تا جایی که پای امام موسی صدر هم به فیلم باز می شود. در مرحله بعد معتقدم فیلمساز بعد از ارادت باید سینما را به درستی بشناسد. سپس باید دید موضع مجتهدان درباره این مسائل چیست. روحانیون باید به این موضوعات ورود و با تعامل و گفتگو با سینماگران به آنها برای ساخت آثاری از این دست کمک کنند.

رویین تن نیز در این باره توضیح داد: اسلام دین مهر است. سیره، مظلومیت و مهر ائمه اسلام باید در فیلمسازان ما جاری شود و در توان خودشان ساخت چنین آثاری را ببینند تا به دنبال ساخت مضامینی در ارتباط با زندگی حضرت رسول و ائمه باشند. معتقدم فیلمسازی فقط با در اختیار دادن امکانات میسر نیست باید توان، دانش و تخصص فیلمساز هم در نظر گرفته شود.

این کارگردان ادامه داد: همچنین مجتهدان ما نیز باید به این قضیه ورود کنند چون معمولا دیدگاه مناسبی در مورد سینما در روحانیون ما وجود ندارد. آیا مجتهدان ما مثل آقای جوادی آملی حاضر است بیاید و حیثیتش را پای سینما بگذارد؟ مسئله این است که بسیاری از مجتهدان ما سینما را به شکل دیگری می بینند.

گرشاسبی نیز در این باره متذکر شد: معتقدم که فیلمساز در عین غبارزدایی باید نور الهی را هم به درستی در این آثار منتقل کند. ابتدا فیلمساز باید باور کند که قرار است پیامی جهانی منتقل شود پس از آن در بعد سخت افزاری باید استانداردهای جهانی را در ساخت فیلم لحاظ کرد چون اگر کیفیت فیلم قابلیت نمایش در سینماهای جهان را نداشته باشد در همان مرحله از دور خارج می شود.

وی افزود: مسئله بعد تعامل با بازارهای جهانی و پخش بین المللی فیلم است. در دوره ای برخی از مسئولان ما با نمایش آثار خارجی به دلیل این تصور غلط که این آثار فرهنگ ما را به تهاجم می برد، مخالفت کردند اما معتقدم که فیلم های خوبی در جهان ساخته می شود که خدامحور هستند و در نمایش فطرت های انسانی موفق عمل کرده اند.

دخالت های بی جا و غیر کارشناسانه فیلمسازان را در پرداختن به پیام نبوی محتاط کرده است

میرعلایی درباره رفتارهای سلیقه ای و غیرکارشناسانه در این زمینه گفت: دخالت های بی جا و غیرکارشناسانه باعث شده که فیلمسازان ما محتاط شوند. مگر می شود یک فیلمساز مسلمان بخواهد فیلم غیر دینی بسازد. ما قرار نیست فقط به فیلم های تاریخی بپردازیم بلکه می توانیم فیلمی امروزی منطبق با سیره پیامبر نیز بسازیم. مثلا فیلمی مثل “دربند” ساخته پرویز شهبازی یکی از آثار دینی و منطبق با آموزه های اخلاقی اسلامی است.

گرشاسبی نیز در این باره توضیح داد: فیلمسازان ما برای ساخت آثار دینی و تاریخی باید پروپوزال ارائه دهند تا اهداف و نگاهشان برای ساخت این آثار مشخص شود. عالم دینی می تواند منابع در اختیار فیلمساز قرار دهد. در مرحله بعد این نگرش کارگردان است که یک اثر را ماندگار می کند.

وی در پایان درباره به سرانجام نرسیدن فیلمنامه “ابوطالب” عنوان کرد: فیلمنامه این فیلم را در طول چند سال گذشته هر کسی خوانده به آن علاقه مند شده و تحت تاثیر قرار گرفته است. افرادی مثل سید مهدی شجاعی و مرحوم طاهره صفارزاده از این فیلمنامه بسیار لذت بردند اما متاسفانه یک جریان قدرتمند و متنفذ سیاسی پشت پرده که حرف اول را می زند اجازه ساخت حضرت ابوطالب را به من نداد و تهیه کننده نیز اعلام کرد که اجازه ساخت این فیلم را به او نمی دهند.

وی افزود: معتقدم که یکی از مشکلات بزرگ فیلم مصطفی عقاد نپرداختن به حضرت ابوطالب و پررنگ کردن شخصیت حضرت حمزه است چون اگر رشادت ها و فداکاری های ابوطالب به تصویر کشیده شود نگاه بسیاری از مردم به اسلام تغییر خواهد کرد.