شگفتی های مغز ....

فرم مناسب را به بدنت می‌دهی و به حلقه خیره می‌شوی. یک نفس عمیق می‌کشی، تمرکز می‌کنی و ... پرتاب توپ. توپ به حلقه می‌خورد، دور حلقه می‌چرخد ولی داخل آن نمی‌افتد. حالا منتظر هستی تا مربی کارهای درست و اشتباهت را برایت توضیح داده، راهنماییت کند و تو دوباره سعی کنی. بسکتبالیست ماهر شدن احتیاج به تمرین دارد. باید ذهنی آرام، بدنی ورزیده و جسم و ذهنی هماهنگ داشته باشی. مربی تأکید می‌کند اول از همه سعی کن تمرکز و آرامش داشته باشی، ذهنت  را از چیزهای اضافی خالی کن و فقط به حلقه فکر کن. مسیر حرکت توپ را در ذهنت تجسم کن، سرعت و زاویه پرتاب توپ را با توجه به مسیر محاسبه کن و سعی کن درست و به اندازه و در مسیر صحیح توپ را پرتاب کنی. مهم اینه که همه چیز تحت کنترلت باشه. تحت کنترل کی؟ خوب معلومه دیگه، مغز. مغزه که بدن رو کنترل می‌کنه. اما کی مغزو کنترل می‌کنه؟

 فرمانده کیست؟

واقعیت این است که مغز، کنترل تمام قسمت‌های بدن و عملکرد کلی ما را در دست دارد. مغز از طریق مسیرهای عصبی به قسمت‌های مختلف بدن پیام می‌فرستد و از محیط و از بدن پیام می‌گیرد. قسمت‌های مختلف مغز نیز از طریق این مسیرهای عصبی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. اصلا عملکرد مغز حاصل همین نقل و انتقالات پیام‌های عصبی است. مغز از میلیاردها سلول عصبی تشکیل یافته است.این سلول‌های عصبی از طریق یک فعالیت الکتروشیمیایی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و پیام عصبی را که آن هم ماهیت الکتروشیمیایی دارد منتقل می‌کنند. برای انجام عملی خاص، سلول های عصبی و در نتیجه مسیرهای عصبی ویژه‌ای در دستگاه عصبی فعال می‌شوند.

 بعد از یادگرفتن یک موضوع اندکی استراحت کنید تا آن را بهتر به خاطر بسپارید، محققان  همیشه معتقد بودند، خوابیدن می تواند با نظم بخشیدن به مطالبی که شما به تازگی آموخته اید، حافظه را قوی تر کرده و مطالب را در مغز ذخیره کند.

حتی استراحت بسیار کوتاه و یک زنگ تفریح چند دقیقه ای، نیز می تواند به نظم و ذخیره سازی بهتر اطلاعات در حافظه کمک کند.

استراحت کوتاه و خوردن یک نوشیدنی مانند قهوه می تواند به شما در ذخیره کردن اطلاعاتی که به تازگی آموخته اید، کمک کند.

دانشمندان برای آن که پی ببرند، آیا یکپارچه سازی حافظه در هنگام استراحت های کوتاه و بدون نیاز به خوابیدن نیز اتفاق می افتد یا خیر، از قسمت هایی از مغز که نقش بسیار مهمی در حافظه بازی می کردند عکس برداری کردند.

مغز انسان احتیاج دارد بعد از یاد گرفتن مطلبی مدت کوتاهی استراحت کند تا بتواند به تجزیه و تحلیل مطالب یادگرفته شده بپردازد.

در هنگام استراحت، قسمت های خاصی از مغز به اندازه زمانی که شما در حال یادگیری بودید به فعالیت خود ادامه می دهند که این فعالیت ها خصوصا در مورد کارهایی که نیاز به خاطر سپردن داشته باشد بیش تر است.

مغز بسیاری از اطلاعات خود را فقط برای یک روز نگهداری می کند، اما در هنگام شب درست مانند یک ویرایشگر فیلم که در میان ویدیو کلیپ ها جستجو کرده و بهترین قطعات را جدا می کند، بهترین قسمت های اطلاعات روز را به حافظه بلند مدت فرستاده و در حقیقت آن را آرشیو می کند.   

 مغز انسان بسیار بزرگ است...

میانگین وزن مغز یک فرد بالغ 1.3 تا 1.4 کیلوگرم است. برخی از جراحان مغز و اعصاب بافت مغز زنده را مانند خمیردندان و مواد نیمه جامد دیگر توصیف می کنند. حدود 80 درصد از محتوای جمجمه انسان را مغز فرا گرفته است و مابقی آن از میزان یکسانی خون و مایع نخاعی انباشته شده است به بیانی دیگر حجم مواد انباشته شده در جمجمه انسان با گنجایش یک بطری 2 لیتری آب معدنی برابری می کند.

مغز در حال کوچک شدن است

انسان های ماقبل تاریخ از مغزهای بسیار بزرگ تری برخوردار بوده اند و مطالعات نشان می دهد مغز انسان از 5 هزار سال پیش تا کنون حدود 150 سانتی متر مکعب کوچک تر شده است که این میزان با 10 درصد از کل حجم مغز برابری می کند. تا کنون دلیل این کاهش حجم مغز مشخص نشده است اما برخی بر این باورند این کاهش حجم با افزایش کارآیی مغز همراه شده است. برخی دیگر بر این باورند که به دلیل بی نیازی به فک های مقاوم برای جویدن مواد غذایی سخت، جمجمه انسان رو به کوچک تر شدن گذاشته است.

  مغز انسان انرژی خوار است

این عضو حیاتی که تنها 2 درصد وزن بدن را تشکیل می دهد، حدود 20 درصد از اکسیژن و 25 درصد از گلوکز خون را مصرف می کند. این میزان مصرف انرژی مباحثه هایی را در میان دانشمندان به راه انداخته تا دریابند چه ماده غذایی به تکامل یافتن مغز در انسان منجر شده است. در ابتدا گوشت به عنوان عامل آغاز این تکامل انتخاب شد اما به دلیل غیر قابل اتکا بودن این منبع غذایی دانشمندان گیاهان غنی از انرژی را به عنوان ماده غذایی انتخاب کردند که باعث تکامل یافتن مغز انسان و بزرگ شدن آن شده است. از دیگر نظریه هایی که برای توضیح بزرگ شدن مغز ارائه شده است، می توان به تغییرات آب و هوایی، نیاز محیطی و رقابت های اجتماعی اشاره کرد.

 مغز باشگاهی خصوصی است

ساختاری از سلول ها در سیستم خونی مغز که دیواره خونی-مغزی نام دارد مانند نگهبانان در باشگاه های خصوصی تنها به چند مولکول اجازه ورود به بخش اصلی سیستم عصبی یعنی مغز را می دهد. مویرگ هایی که تغذیه مغز را به عهده دارند در کنار سلول هایی که به یکدیگر چسبیده اند از ورود مولکول های بزرگ جلوگیری می کنند؛ تنها پروتئین های ویژه ای اجازه دارند موادغذایی و مواد دیگر مورد نیاز مغز را به داخل ببرند. این دیواره در عین محافظت از مغز گاه می تواند از ورود داروهای حیاتی به مغز نیز جلوگیری کند. تنها راهی که تا کنون توانسته است ورود داروها از میان این مانع مغزی را امکان پذیر سازد، فناوری نانو بوده است. طی مطالعاتی که در سال 2009 در رابطه با درمان سرطان انجام گرفته بود، دانشمندان توانستند نانوذرات ویژه ای را از میان این دیواره عبور و به دیواره تومورهای سرطانی اتصال دهند.

 مغز در ابتدا به شکل لوله ای کوچک است

پایه های مغز در اولین روزهای شکل گیری جنین بنا گذاشته می شود. 3 هفته پس از شکل گرفتن جنین لایه ای از سلول های بنیادی که صفحه عصبی نام دارد شکل می گیرد و به لوله ای عصبی تبدیل می شود. این نسج در واقع سیستم مرکزی عصبی را به وجود می آورد. لوله عصبی از ابتدایی ترین مراحل رشد جنین شکل می گیرد و از دیگر بخش ها متمایز می شود و شکل گیری نورون ها و دیگر سلول ها نیز از سه ماهه دوم آغاز خواهد شد. چین خوردگی های مغز بسیار دیر آغاز می شود و در 24 هفتگی تعداد بسیار کمی از این چین خوردگی ها روی سطح مغز مشاهده می شود.

 مغز کاملا تکامل نیافته است

نقطه اوج رشد ماده خاکستری مغز به دوران بلوغ انسان تعلق دارد و در دوران نوجوانی و با گسترش بخش های قدامی مغز که  با قضاوت و تصمیم گیری در ارتباط است، تکامل بیشتری پیدا می کند. مطالعات نشان داده است بخش هایی که با عملکرد چندگانه انسان در ارتباط است تا 16 یا 17 سالگی به طور کامل تکمیل نمی شود و بسیاری از دیگر توانایی های مغز تا 20 سالگی به تکامل می رسد.

مغز انسان شامل نرونهایی است که تعداد آنها به دهها میلیون می رسد. این نرونها در نواحی مجرای مغز که هر یک کار کردی تخصصی یافته دارند، انباشته شده اند. مغز از قسمت های متعددی ساخته شده و هشیاری از ارتباطات بین قسمت های مختلف مغز حاصل می شود. مخ بزرگترین بخش مغز است و حدود 8/7 وزن مغز را به خود اختصاص داده است. مخ شامل دو نیمکره است که از نظر شکل شبیه به هم هستند تا مدتها به نظر می رسید که این دو نیمکره از جهت ساماندهی و کارکرد یکسانند ولی که هرنیمکره ویژگی خاص خود را دارد.

 ویژگی های نیمکره راست مغز

 سمت چپ بدن را کنترل می کند.  

مرکز درک تصاویر و مقررات است

 قدرت تشخیص چهره ها را دارد.  

قدرت حل معما را دارد. 

 درک رنگ و لحن صدا در این قسمت است.  

 تخیل و خواب در این ناحیه است.  

قدرت خلاقیت و کشف کردن دارد .

 ورزش و حرکات موزون بدن در این ناحیه است.  

 استعداد موسیقی در این قسمت است.  

 حس لامسه و درک اشیا سه بعدی در این قسمت است.  

 جهت یابی توسط این قسمت مغز صورت می گیرد.  

با هنرهای نقاشی و طراحی سر و کار دارد .

 مرکز احساسات  و دوست داشتن است.  

 ادراکات آن کل نگر است.  

 قدرت نظم و طبقه بندی ندارد.  

 قدرت درک ریاضیات و فلسفه را ندارد.  

 مهارت مدیریت را بلد نیست.  

خلاقیت و ذوق هنری دارد. نقاشان، طراحان، نویسندگان و هنرمندان بزرگ از این قسمت مغز بیشترین استفاده را می برند. 

  ویژگی های نیمکره چپ مغز

 قسمت راست بدن را کنترل میکند.  

 ریاضیات و فلسفه را دوست دارد.  

 نظم و طبقه بندی کردن را دوست دارد.  

 همیشه منطقی و تحلیل گر با کارها برخورد می کند.  

 با تنوع در زندگی مخالف است و زندگی منظم و از قبل تعیین شده را می پسندد.  

 از انتقاد دیگران می هراسد.  

 با جزئیات سرو کار دارد.  

 پردازش اطلاعات و طبقه بندی را برعهده دارد.  

 عجول است و حوصله ندارد.  

 قدرت تخیل ندارد.  

 استعداد موسیقی و نقاشی را ندارد.  

 قدرت خلاقیت و کشف را ندارد.  

مرکز به خاطر سپردن کلمات و اعداد است .

 ویژگی های مردانه در این قسمت است.  

نزد زبان شناسان، ریاضی دانان و فلاسفه این بخش مغز فعالتر و بر نیمکره دیگر غالب است. 

همه چیز را فقط با حرف زدن صرف توضیح می دهد. قدرت توضیح دادن مطالب را با مثال و شکل کشیدن ندارد.